Thiếu hụt lao động sản xuất iPhone, Samsung gặp may vì không còn nhà máy tại Trung Quốc

Ảnh minh họa: Getty Images

Trước tình hình dịch viêm phổi cấp do virus Corona mới (nCoV) gây ra, Trung Quốc đã kéo dài kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đến hết ngày 10/2. Hàng chục ngàn công nhân phải ở lại quê nhà do lệnh cấm di chuyển, dẫn tới thiếu hụt lao động. Nguồn tin của Nikkei cho biết điều này ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất iPhone của Apple.

Một giám đốc trong chuỗi cung ứng iPhone chia sẻ vấn đề của họ không phải là có tuyển lao động hay không mà là lao động có thể rời khỏi nhà không vì lệnh cấm di chuyển. Họ thiếu nhân sự ở thời điểm hiện tại.

Các nhà phân tích cảnh báo virus Corona mới sẽ làm giảm 10% lượng smartphone xuất xưởng trên toàn cầu năm 2020. Foxconn, Pegatron – hai nhà lắp ráp iPhone lớn nhất – cũng như nhiều nhà sản xuất linh kiện khác không nằm ngoài xu thế chung.

Thông thường, hiệu suất lao động xuyên suốt kỳ nghỉ Tết rất thấp và dần tăng lên sau đó. Dù vậy, dịch cúm sẽ làm chậm tốc độ tăng năng suất lao động. Hai nguồn tin tiết lộ lượng hàng tồn kho iPhone, đặc biệt là iPhone 11, còn ít, đồng nghĩa với chuỗi cung ứng chịu áp lực lớn hơn trong việc lấy lại tốc độ vốn có.

Nhà chức trách yêu cầu các nhà máy lùi lịch hoạt động trở lại, tuy nhiên, theo nguồn tin, Foxconn được bật “đèn xanh” tại các thành phố như Thâm Quyến, Trịnh Châu. Song vấn đề nhân sự chỉ là một trong các thách thức của họ. Làm thế nào để nhà máy không bị nhiễm virus Corona là vấn đề khác.

Một nhà cung ứng linh kiện cho Apple và Huawei cho biết nếu có nhân viên dương tính với nCoV, toàn bộ nhà máy sẽ phải dừng hoạt động để khử trùng, gia tăng bất ổn và rủi ro.

Lắp ráp điện tử cần tới rất nhiều người. Chẳng hạn, Foxconn tuyển khoảng 430.000 lao động, còn Pegatron cần khoảng 200.000 người trong mùa cao điểm. Khi hàng chục ngàn công nhân sống và làm việc cùng nhau tại các ký túc xá lớn, việc ngăn cản dịch bệnh là thử thách không nhỏ. Rất khó để ông chủ theo dõi được lịch sử di chuyển của nhân viên, thân nhiệt của họ trong 2 tuần trước đó.

Foxconn – công ty từng trải qua đại dịch SARS năm 2003 – cho biết sẽ khôi phục hoạt động từ 10/2 và áp dụng nhiều biện pháp đảm bảo sức khỏe cho công nhân. Pegatron thiết lập các kênh liên lạc trực tiếp với chính quyền địa phương để tuân thủ các quy định.

CEO Apple Tim Cook trong cuộc họp với nhà đầu tư nói rằng ảnh hưởng của nCoV tới lúc này chưa rõ ràng. Tương tự Apple, nhiều hãng smartphone Android lớn khác như Huawei, Oppo, Vivo và Xiaomi, các nhà sản xuất notebook như HP, Dell đều phụ thuộc chủ yếu vào dây chuyền sản xuất ở Trung Quốc. Chỉ có Samsung với nhà máy khổng lồ ở Việt Nam là đã ngừng sản xuất smartphone tại đây từ năm 2019 nhưng vẫn cần linh kiện từ nước này.

Các nhà sản xuất khác như robot, xe hơi đều bày tỏ lo ngại về gián đoạn dài hạn khi một số hãng nói chưa có dấu hiệu rõ ràng khi nào việc sản xuất được phục hồi hoàn toàn.

Nếu các công ty vật liệu, linh kiện hoạt động sau ngày 10/2, nó sẽ là vấn đề lớn với cả chuỗi cung ứng. Nhiều linh kiện quan trọng như bảng mạch in, linh kiện thụ động, vỏ, bao bì đều nằm tại Trung Quốc. Thiếu một trong những thứ này, họ không thể xuất xưởng sản phẩm, gây trì hoãn và gián đoạn cho cả ngành điện tử.

Theo Angelo Yu, CEO của Pixe Moving, vấn đề của họ không thể kết thúc trong một sớm một chiều. Dù startup về xe hơi sẽ hoạt động từ ngày 10/2, kỹ sư của họ không có đủ linh kiện cần thiết để làm việc. Đó là vì Vũ Hán, tâm dịch viêm phổi cấp, trung tâm sản xuất quan trọng của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc, sẽ dừng mọi hoạt động cho đến ngày 24/2 để hạn chế lây lan nCoV. Thậm chí, Vũ Hàn còn có thể kéo dài thời hạn tạm dừng trong khi việc tìm kiếm đối tác thay thế không hề dễ.

Về mặt nhân sự, một số nhân viên của Yu bị mắc kẹt tại quê hương do lệnh hạn chế di chuyển, còn những người khác lại từ chối rời khỏi nhà vì họ không thể mua được khẩu trang và cảm thấy không an toàn nếu ra ngoài mà không có biện pháp bảo vệ. Yu cho biết tới nay, chỉ có một nửa nhân viên quyết định quay lại làm việc.

Hãng tư vấn Yuanta Investment dự đoán các smartphone ra mắt quý II/2020 sẽ bị trì hoãn. Dịch viêm phổi cấp lần này chắc chắn khiến nhiều công ty nghĩ tới việc đa dạng hóa sản xuất bên ngoài Trung Quốc.