Thực tế đã chứng minh, sư tử và linh cẩu đốm hoàn toàn có thể biến voi thành con mồi, đặc biệt là vào mùa khô

Vườn quốc gia Hwange lúc 5h30 sáng ngày 20/9/1999. Chín con linh cẩu đốm trưởng thành đi theo một con voi cái và hai con voi con - một con voi con khoảng 5 tuổi, và con còn lại mới sinh.

Hôm trước, ba mẹ con vẫn ung dung gặm cỏ giữa đàn voi, nhưng lúc này tình hình không khả quan lắm. Chín con linh cẩu đốm vây quanh ba mẹ con nhà voi rồi chạy về phía trước, chúng cố gắng cắn vào chân voi con.

Voi mẹ chạy đến chỗ một trong những con linh cẩu đốm và cố gắng xua đuổi nó khỏi con mình, nhưng có vẻ như hành động này không làm cho những con linh cẩu sợ. Con voi con càng ở gần mẹ càng tốt, nhưng nó vẫn còn quá nhỏ để biết phải làm gì với bầy linh cẩu hung dữ, và chưa biết cách tự bảo vệ mình cũng như bảo vệ đứa em của mình.

Năm phút sau, một con linh cẩu đốm cắn đuôi voi con sơ sinh và kéo nó sang một bên. Bà mẹ ngay lập tức xua đuổi con linh cẩu đốm và chạy theo nó vào một bụi rậm cách đó gần 10m.

Rõ ràng đây là một con voi mẹ chưa có kinh nghiệm, trong vài giây sau khi mẹ vắng mặt, những con linh cẩu đốm còn lại tiếp tục tấn công voi con. Một con linh cẩu đốm thậm chí còn cắn mất vòi của chú voi con tội nghiệp.

Voi con cũng tách khỏi mẹ và bỏ chạy được 20m, voi mẹ lần này đã rút ra bài học và chạy theo kịp thời.

9 con linh cẩu đốm tiếp tục săn giết voi con mới sinh. Trong vòng chưa đầy 10 phút, vào lúc 5:45, chúng đã cắn nát một bên đùi của voi con sơ sinh và bắt đầu ăn tươi nuốt sống! Trong khi voi mẹ và voi con vẫn đứng cách đó 20 mét và chúng không thể làm gì.

Voi là loài động vật sống trên cạn lớn nhất, voi trưởng thành có thể nặng tới 3-6 tấn. Do kích thước và tổ chức xã hội gần gũi, voi trưởng thành miễn nhiễm với những kẻ săn mồi lớn và không có đối thủ. Tuy nhiên, voi có thời gian sinh trưởng dài và thích nước và voi con lớn lên, trong quá trình này không thể tránh khỏi việc bị những kẻ săn mồi tấn công.

Sư tử, linh cẩu đốm, chó hoang Châu Phi và thậm chí cả báo hoa mai đều có hồ sơ về việc đã từng săn voi con. Ví dụ, tại Vườn quốc gia Chobe từ năm 1993 đến năm 1996, một đàn sư tử đã giết tổng cộng 74 con voi trong thời gian này; từ năm 1998 đến năm 2004 tại Vườn quốc gia Hwange, những con sư tử đã giết 44 con voi, chiếm 22% tổng số con mồi của sư tử; từ ngày 8 - 25 tháng 10 năm 2005, một đàn siêu sư tử ở Sauti, Botswana đã giết voi theo chu kỳ ba ngày một lần...

Tại sao những loài ăn thịt lớn này lại bỏ qua con mồi bình thường của chúng và chuyển sang săn voi? Có điểm chung gì không khi một đàn voi con từ hàng chục đến hàng trăm, thậm chí hàng nghìn con vẫn không bảo vệ được một hoặc hai chú voi con?

Từ những ghi chép cho thấy hoạt động săn voi do sư tử phân bố không đều trong năm, các hoạt đông này tập trung vào thời điểm khô hạn nhất trong năm, chủ yếu vào tháng 10 (cuối mùa khô). Không có ghi nhận nào về việc giết voi từ tháng 12 đến tháng 3 (những tháng mùa mưa đạt 80% lượng mưa).

Các vị trí săn mồi nằm khắp khu vực nghiên cứu, nhưng một số khu vực là tâm điểm của sự xuất hiện, đặc biệt là các hố nước Nemba, Sumba và Somawindra. Nhiều con voi tìm kiếm nước và tụ tập ở những khu vực này, đặc biệt là trong những năm nguồn nước còn lại trong công viên rất hạn chế.

Nghiên cứu cho thấy rõ ràng việc săn mồi của voi bởi sư tử có liên quan mật thiết đến lượng mưa. Khi lượng mưa dưới mức trung bình, số lượng voi bị sư tử giết sẽ tăng lên đáng kể.

Voi phụ thuộc nhiều vào nước, trung bình mỗi con voi cần 80-160 lít nước mỗi ngày. Vào mùa khô, voi tập trung gần nguồn nước. Do voi là động vật ăn lá (ăn tinh hơn động vật ăn cỏ) nên lượng thức ăn hàng ngày của chúng rất cao, mỗi ngày cần ăn 150 - 300kg thức ăn, vì vậy mật độ voi quá cao có thể gây hủy hoại môi trường sống.

Trước tình trạng thiếu thức ăn và nước uống, cũng như áp lực xã hội rất lớn, trong nhiều năm khan hiếm nước, đàn voi phải di chuyển trên quãng đường dài để kiếm thức ăn và tìm nguồn nước. Trong trường hợp này, voi con có thể không theo kịp đàn voi con, và có thể bị bỏ lại một mình hoặc bị bỏ rơi. Vào mùa khô, con mồi thường xuyên của các loài ăn thịt lớn cũng không đủ nên những con voi nhỏ dễ bị sư tử và linh cẩu đốm săn giết hơn.

Mặc dù hầu hết những con voi bị giết được coi là những con voi đơn độc, sư tử đôi khi cũng cố gắng bắt cóc những con voi khỏi đàn. Các nhà nghiên cứu đã ghi lại hai vụ sư tử tấn công đàn voi và bắt voi con, một lần thành công và một lần thất bại.

Một lần, 4 con sư tử đực và 3 con sư tử cái đã phục kích một đàn voi nhỏ. Một con voi con chưa thành niên đã bị tóm gọn, nhưng đã kéo lê một con sư tử đực khoảng 10 mét trước khi tự do. Cùng lúc đó, một con voi con mới sinh (1 tháng tuổi) bị bắt và giết chết. Theo lý giải của các nhà nghiên cứu, khi voi con bị sư tử phục kích và bỏ chạy, đàn voi đã hoảng sợ và không thể bảo vệ được voi con.

Một lần khác, một đàn voi con bị một đàn sư tử (1 sư tử cái trưởng thành, 2 sư tử đực 3,5 tuổi và 1 sư tử cái 3,5 tuổi) tấn công trong bụi rậm xung quanh một điểm cung cấp nước. Một con sư tử cái đã nhảy lên lưng một con voi con 5-6 tuổi đã bị tụt lại phía sau đàn. Hai con voi cái quay lại bảo vệ voi con, voi con chạy thoát được.

Tóm lại, khi voi trưởng thành, chúng hoàn toàn không có đối thủ, nhưng vào mùa khô khi lượng mưa khan hiếm, thì nhiều loài ăn thịt lớn như sư tử, linh cẩu đốm, chó rừng có thể sẽ rình và săn voi con, đặc biệt là voi con đi một mình.