Bác sĩ cảnh báo: 5 hành vi gây hại mắt hơn cả ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại

Theo một báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, đến năm 2030 sẽ có khoảng 40% dân số toàn cầu bị cận thị. Con số tăng mạnh từ tỷ lệ 28% vào năm 2010. Đặc biệt, số người bị cận thị nặng – phải đeo kính từ 5,00 diop trở lên - sẽ tăng gần gấp đôi trong cùng khoảng thời gian đó, lên mức 516,7 triệu người.

Ba khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Bắc Mỹ, Đông Á và Đông Nam Á. Điển hình như ở Đài Loan hiện nay đã có hơn 80% thanh thiếu niên bị cận.

Các nhà nghiên cứu cho rằng thị lực của loài người tỷ lệ nghịch với số lượng màn hình từ các thiết bị điện tử đang tăng lên. Càng nhìn nhiều vào màn hình tivi, máy tính, điện thoại di động, thị lực của chúng ta càng suy giảm.

Thủ phạm được gán cho ánh sáng bước sóng từ 415-455 nm, hay ánh sáng xanh mang năng lượng cao có thể làm hỏng mô tế bào thị giác. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều quan điểm cho rằng ánh sánh xanh chỉ là một phần của câu chuyện.

Có những thói quen thậm chí còn gây hại cho thị giác hơn cả ánh sáng từ màn hình điện tử. Hãy cùng các bác sĩ và chuyên gia tìm hiểu xem đó là những thói quen nào:

1. Không đeo kính râm

Phillip Yuhas, phó giáo sư tại Đại học Ohio, Hoa Kỳ đồng thời là một chuyên gia nghiên cứu về võng mạc cho biết sẽ thật vô lý khi nói ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại có thể làm tổn hại võng mạc hơn việc không đeo kính râm trong một ngày hè đầy nắng.

Đó là bởi ánh sáng mặt trời chủ yếu là ánh sáng xanh, chúng cũng còn có cường độ gấp tới 100.000 lần cường độ ánh sáng xanh tới từ màn hình điện thoại hoặc máy tính.

Chưa kể ánh sáng mặt trời còn chứa tia cực tím, thứ có thể trực tiếp đốt cháy võng mạc của con người. Tia UVA và UVB tán xạ từ khí quyển gián tiếp làm tăng nguy cơ thoái hóa hoàng điểm, đục thủy tinh thể, xuất hiện mụn thịt thậm chí là ung thư da vùng quanh mí mắt.

Vì vậy, sẽ thật vô lý khi mọi người đầu tư một số tiền lớn mua kính chống ánh sáng xanh để sử dụng trong nhà, trong khi phơi mắt trần hoặc chỉ đeo kính cận khi đi ngoài trời nắng.

Thử nghiệm cho thấy các loại kính chống ánh sáng xanh trên thị trường chỉ có thể chặn được 15% ánh sáng xanh, trong khi bạn có thể đạt được hiệu quả tương tự bằng cách để điện thoại hoặc màn hình laptop xa mắt thêm vài cm.

Trái lại, kính râm là vật dụng duy nhất có thể giúp bạn chống lại 100% tia UV.

Sẽ là hợp lý hơn khi bạn dành tiền để mua kính râm thay vì kính chống ánh sáng xanh. Nhất là những người phải làm việc ngoài trời như công nhân xây dựng, cảnh sát giao thông, lái xe công nghệ thì càng cần có ý thức bảo vệ mắt mình bằng kính râm.

2. Đeo kính áp tròng sai cách

Barbara L. Horn, chủ tịch Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ cho biết: "Những người đeo kính áp tròng mà không tuân theo các khuyến nghị của bác sĩ nhãn khoa có thể gặp phải các triệu chứng như nhìn mờ, đỏ mắt, kích ứng, đau trong hoặc xung quanh mắt"

Thực tế có tới 33% người mua kính áp tròng không nhớ được toàn bộ quy trình đeo và bảo quản kính áp tròng đúng cách, theo một khảo sát của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ. Trong đó, 48% số người được hỏi không nhớ bác sĩ đã dặn họ không được đeo kính áp tròng đi ngủ.

Hệ quả là cứ ba người sử dụng kính áp tròng thì có một người đeo chúng đi ngủ qua đêm hoặc ngủ trưa. Điều này thường đưa họ tới phòng khám nhãn khoa với triệu chứng viêm nhiễm, khô mắt, đau mắt, nhìn mờ hoặc nhạy cảm với ánh sáng.

Mặc dù trên thị trường có những loại kính áp tròng có thể đeo qua đêm, nhưng Horn nói rằng bạn không nên làm thế. Lý do vì để kính áp tròng qua đêm có thể làm giảm oxy tiếp cận tế bào trong mắt, ảnh hưởng đến thị lực của bạn sau này.

Ngoài việc đeo đi ngủ, nhiều người sử dụng kính áp tròng còn mắc lỗi nghiêm trọng hơn khi đeo chúng trong khi tắm, dưới trời mưa hoặc thậm chí bể bơi. "Để kính áp tròng tiếp xúc với nước dù ở dạng nào – nước biển, hồ bơi hoặc thậm chí vòi hoa sen – có thể cho phép vi khuẩn, hoặc trong trường hợp nghiêm trọng là một thứ gọi là acanthamoeba xâm nhập vào mắt", Horn nói.

Acanthamoeba là những chủng amip sống trong đất và nước ngọt. Mặc dù hiếm gặp nhưng nếu bạn để chúng nhiễm vào mắt mình thì có thể dẫn tới thương tật hoặc mù lòa vĩnh viễn.

3. Dùng quá nhiều thuốc nhỏ mắt

Thuốc nhỏ mắt là một cách phổ biến để giảm đỏ, ngứa, chảy nước mắt hoặc khô mắt, nhưng việc sử dụng không đúng cách hoặc kéo dài đôi khi có thể làm cho mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.

Ví dụ, những loại thuốc nhỏ mắt có tác dụng chính là bôi trơn, dùng để giảm khô và kích ứng do tiết nước mắt không đủ có thể làm trôi nước mắt tự nhiên của bạn. 

"Việc sử dụng kéo dài hoặc sử dụng quá mức có thể gây ra sự phụ thuộc vào thuốc nhỏ để làm dịu và dưỡng ẩm cho mắt, cũng như bảo vệ các lớp tế bào mỏng manh", Horn nói. "Tuyến lệ của bạn sau đó có thể bị tắc vì chúng không tiết ra loại dầu thích hợp để giữ nước mắt và làm cho mắt cảm thấy dễ chịu".

Horn cũng cảnh báo rằng thuốc nhỏ mắt làm trắng (để loại bỏ hiện tượng đỏ mắt) có thể làm giảm lưu lượng máu, ngăn không cho oxy và chất dinh dưỡng thiết yếu tiếp cận được các mô thị giác.

Các mạch máu của bạn sau đó có thể mở rộng và thậm chí trở nên đỏ hơn khi chúng phải vật lộn để cung cấp oxy.

Đối với thuốc nhỏ mắt điều trị dị ứng, chúng có thể giúp giảm đau tạm thời, nhưng điều quan trọng là phải khắc phục nguyên nhân gây ra phản ứng dị ứng chứ không phải chỉ điều trị triệu chứng với thuốc nhỏ, tránh việc sử dụng chúng quá nhiều.

Nếu các vấn đề về mắt của bạn trở nên tồi tệ hơn khi sử dụng thuốc nhỏ mắt, Horn khuyến cáo bạn phải gặp bác sĩ nhãn khoa của mình. Bác sĩ có thể dạy bạn một số phương pháp xoa bóp, mát xa nhẹ cho mắt hoặc thay thuốc nhỏ của bạn bằng các sản phẩm tốt hơn.

4. Hút thuốc lá

Jessica Ciralsky, bác sĩ, chuyên gia nhãn khoa tại Bệnh viện Weill Cornell, Hoa Kỳ cho biết khi nói đến thuốc lá, mọi người thường chỉ nghĩ đến nguy cơ ung thư phổi, bệnh tim mạch hoặc thậm chí nguy cơ vô sinh. Nhưng ít người biết hút thuốc cũng là một trong những nguyên nhân gây hại cho thị lực.

Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể cao gấp 3 lần và khả năng mắc bệnh thoái hoàng điểm cao gấp 4 lần so với những người không hút thuốc.

Đục thủy tinh thể là tình trạng mờ mắt trầm trọng gây ra bởi sự thoái hóa thấu kính trong suốt nằm trong mống mắt của bạn. Hậu quả của thủy tinh thể bị đục là tầm nhìn trở nên mờ dần theo thời gian, dẫn tới mất thị lực, thậm chí mù lòa nếu không được phẫu thuật.

Trong khi đó, thoái hóa hoàng điểm là hiện tượng các tế bào ở vùng võng mạc trung tâm (hoàng điểm) bị phá hủy, khiến bạn không còn có thể nhìn rõ các vật thể ở trung tâm tầm nhìn của mình.

Những người bị thoái hóa hoàng điểm như có một lỗ trống trong tầm nhìn của mình và thường phải liếc mắt để đọc sách, lái xe, thậm chí nhận diện mặt người khác. Tóm lại, nếu bạn là người hút thuốc, bạn nên từ bỏ thói quen này để bảo vệ cơ thể mình nói chung và thị lực nói riêng.

5. Không khám mắt định kỳ

Weslie Hamada, một bác sĩ nhãn khoa, đồng thời là chuyên gia tại Johnson & Johnson cho biết: "Khám mắt mỗi năm một lần là một trong những điều kiện tiên quyết để đảm bảo bạn đang giữ cho mắt mình khỏe mạnh".

Các cuộc khám mắt toàn diện có thể tiết lộ nhiều tình trạng y tế hơn là các vấn đề về thị lực. Thông qua khám mắt, bác sĩ nhãn khoa có thể nhìn trực tiếp vào bên trong võng mạc, các mạch máu và dây thần kinh thị giác, là phần mở rộng trực tiếp của não.

Nhiều vấn đề sức khỏe ở các bộ phận khác của cơ thể có thể ảnh hưởng đến mắt của bạn. Ví dụ, những người mắc bệnh tiểu đường và cao huyết áp, và những người dùng thuốc có tác dụng phụ liên quan đến mắt có nguy cơ mắc các vấn đề về thị lực cao hơn.

Mặc dù vậy, có một thực tế đáng lo ngại là mọi người thường lười đi khám mắt định kỳ. Hamada nói nhiều bệnh nhân còn tự điều trị tại nhà mà không đi khám ngay cả khi họ gặp vấn đề thị lực, cho đến khi quá muộn.

"Nhiều bệnh về mắt không có triệu chứng sớm. Chúng có thể tiến triển mà không gây đau đớn và bạn có thể không nhận thấy những thay đổi đối với thị lực của mình cho đến khi tình trạng đã trở nên quá nặng", cô nói.

Vì vậy, để đảm bảo có một thị lực khỏe mạnh, Hamada cho biết mọi người nên tuân thủ khuyến nghị của Hiệp hội Nhãn khoa, khám mắt định kỳ ít nhất một năm một lần.

Tham khảo WebMD, Cnet, Allaboutvision, Self