Điều gì đang chờ đợi Perseverance giữa cát bụi hành tinh Đỏ?

Vào ngày 30/7/2020, tại Trạm Không quân Cape Canaveral, Florida, NASA đã chính thức phóng thành công tàu thám hiểm Perseverance, một trong những sứ mệnh khoa học tham vọng và quan trọng nhất trong lịch sử thám hiểm vũ trụ.

Đây là dự án tiêu biểu của chương trình Mars 2020, không chỉ đánh dấu bước tiến lớn về công nghệ robot mà còn mở ra hy vọng tìm thấy dấu vết của sự sống cổ đại trên Hành tinh Đỏ, một trong những câu hỏi nền tảng mà nhân loại vẫn chưa có lời giải đáp.

Perseverance ,tên gọi mang hàm ý "kiên trì", là mẫu xe tự hành thế hệ mới nhất do NASA phát triển, được trang bị hàng loạt công nghệ tiên tiến vượt trội so với các tàu tiền nhiệm như Curiosity hay Opportunity.

Với khối lượng khoảng 1.025 kg, kích thước ngang với một chiếc ô tô cỡ nhỏ, Perseverance không chỉ có khả năng tự điều hướng tốt hơn mà còn được tích hợp các thiết bị khoa học tân tiến nhằm thực hiện nhiệm vụ cốt lõi: truy tìm bằng chứng của sự sống vi sinh vật đã từng tồn tại trong quá khứ xa xưa của Sao Hỏa .

Một trong những điểm nhấn mang tính đột phá nhất của sứ mệnh lần này chính là việc mang theo máy bay trực thăng Ingenuity , thiết bị bay đầu tiên được con người đưa đến một hành tinh khác. Ingenuity là một thiết bị bay thử nghiệm nặng chỉ khoảng 1,8 kg, sử dụng năng lượng mặt trời và được điều khiển từ Trái Đất với độ trễ tín hiệu lên tới 11 phút.

Mặc dù không được thiết kế cho các nhiệm vụ khoa học trực tiếp, nhưng Ingenuity đóng vai trò như một cột mốc thử nghiệm công nghệ cực kỳ quan trọng, minh chứng cho khả năng bay trên khí quyển mỏng manh của Sao Hỏa, điều mà trước đó vẫn còn là ẩn số.

Sứ mệnh Mars 2020 cũng có một mục tiêu dài hạn đầy tham vọng: thu thập và bảo quản các mẫu đất đá Sao Hỏa để sau này đưa trở về Trái Đất. Perseverance được trang bị hệ thống khoan và ống chứa đặc biệt để thực hiện công việc này.

Mỗi mẫu được bảo quản trong ống kín và sẽ được lưu trữ tại các vị trí xác định sẵn trên bề mặt hành tinh. Trong tương lai, NASA và ESA (Cơ quan Vũ trụ châu Âu) dự kiến sẽ hợp tác triển khai một sứ mệnh tiếp theo có tên "Mars Sample Return" để thu thập các ống mẫu này và đưa về phân tích tại các phòng thí nghiệm trên Trái Đất.

Perseverance đã được lập trình để hạ cánh xuống miệng hố Jezero , một khu vực rộng khoảng 45 km từng là lòng hồ cổ đại hàng tỷ năm trước. Nơi đây có sự hiện diện của một đồng bằng châu thổ, khu vực vốn là môi trường lý tưởng để hình thành và lưu giữ hóa thạch vi sinh vật. Với sự trợ giúp của hệ thống cảm biến, radar xuyên đất và thiết bị phân tích hóa học, tàu thám hiểm sẽ tìm kiếm các tín hiệu sinh học cổ đại còn lưu lại trong các lớp trầm tích.

Chuyến hành trình của Perseverance cũng là minh chứng rõ rệt cho sự tiến bộ vượt bậc trong kỹ thuật robot, trí tuệ nhân tạo và công nghệ hàng không vũ trụ. Tàu được trang bị"bộ nã" kỹ thuật số mạnh mẽ giúp nó có thể tự xử lý các tình huống phức tạp, tự lập bản đồ khu vực, tránh vật cản, chọn đường đi tối ưu, điều mà các thế hệ tàu trước đây vẫn phải phụ thuộc phần lớn vào chỉ đạo từ Trái Đất.

Không chỉ đơn thuần là một sứ mệnh khoa học, sự kiện phóng Perseverance còn mang theo kỳ vọng và khát vọng của cả nhân loại về một tương lai mà con người có thể tiếp cận, sinh sống và làm việc trên những thế giới khác ngoài Trái Đất. Dù chưa có người đi cùng, nhưng sứ mệnh này được xem là bàn đạp cần thiết để mở đường cho các sứ mệnh có người lái trong tương lai, có thể diễn ra trong thập kỷ tới.

Kể từ thời điểm được phóng lên vũ trụ, Perseverance đã thực hiện chuyến hành trình dài khoảng 480 triệu km, và vào ngày 18/2/2021, con tàu đã hạ cánh thành công xuống bề mặt Sao Hỏa, đánh dấu một kỳ tích khác cho kỹ thuật hạ cánh chính xác trong điều kiện khí quyển khắc nghiệt. Kể từ đó, Perseverance đã liên tục gửi về những hình ảnh, video và dữ liệu quý giá, đóng vai trò như “đôi mắt” và “đôi tay” của con người trên hành tinh đỏ.

Nhìn lại thời điểm ngày 30/7/2020, khi quả tên lửa Atlas V 541 mang theo tàu Perseverance rời bệ phóng, không ít người đã xúc động vì khoảnh khắc đó không chỉ là thành quả của hàng nghìn kỹ sư, nhà khoa học trong nhiều năm trời mà còn là một cột mốc chứng minh khả năng con người vượt qua nghịch cảnh. Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang hoành hành toàn cầu vào thời điểm đó, việc sứ mệnh vẫn được thực hiện đúng tiến độ là một biểu tượng của sự kiên cường, đúng như tên gọi “Perseverance”.

Sau hơn 50 năm kể từ khi con người đặt chân lên Mặt Trăng, giờ đây Sao Hỏa lại trở thành mục tiêu tiếp theo trên hành trình khám phá vũ trụ. Và tàu Perseverance chính là đại diện tiên phong, mang theo niềm tin, tri thức và hy vọng của cả nhân loại trong cuộc tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi lớn nhất: Liệu chúng ta có cô đơn trong vũ trụ?