Tại sao trong thế giới khoa học viễn tưởng của Dune lại không hề tồn tại máy tính và robot?

Dune của đạo diễn Denis Villeneuve có một loạt các công nghệ tương lai, nhưng không có siêu máy tính hay robot thông minh nào. Trong khi đó, robot, siêu máy tính, trí tuệ nhân tạo lại là chủ đề của nhiều câu chuyện khoa học viễn tưởng cổ điển khác, chúng cũng hoàn toàn vắng mặt trong cả nguyên tác - tiểu thuyết Dune của Frank Herbert vì một số lý do rất cụ thể, gắn liền với lịch sử của thiên hà. Dù phim Dune năm 2021 đã có ám chỉ một số chi tiết liên quan đến lịch sử của vũ trụ này, nhưng thực tế những manh mối này không hề giải thích câu hỏi mà chúng ta đang đề cập.

Vũ trụ của Dune bắt đầu vào năm 10.191, nhưng câu chuyện còn được thiết lập trong tương lai xa hơn so với con số đó và 10.191 là số năm kể từ khi thành lập Spacing Guild. Thời điểm bắt đầu nhượng quyền thương mại của Dune vào khoảng năm 22.000 sau Công Nguyên.

Dune là 1 dự án gồm 2 phần phim điện ảnh, trong đó phần đầu tiên được xây dựng kịch bản dựa trên tập truyện thứ nhất trong bộ tiểu thuyết của Herbert. Bộ phim này xoay quanh cuộc đối đầu giữa gia tộc Atreides và Harkonnen để giành quyền kiểm soát hành tinh cằn cỗi Arrakis, nơi duy nhất có thể khai thác hương dược - loại hợp chất đóng vai trò quan trọng trong các công nghệ cao cấp như du hành vũ trụ hay tăng cường trí lực.

Trên thực tế vũ trụ của Dune cũng từng sở hữu những siêu máy tính, robot và các loại công nghệ khoa học viễn tưởng phố biến khác. Nhưng hàng nghìn năm trước khi Paul Atreides ra đời, nhân loại đã phát triển ra những cỗ máy có tên "máy tư duy" - "thinking machines" một thuật ngữ rộng để chỉ tất cả các dạng máy tính và robot có khả năng tư duy, thông minh cấp độ con người. Tuy nhiên công nghệ này cuối cùng đã tự phát triển thành cấp độ trí tuệ nhân tạo cao hơn và dẫn đến một xã hội không tưởng mà con người từng mong đợi. Tuy nhiên sau đó robot và máy tính thông minh đã trở nên quá phát triển, chúng đã đứng lên đàn áp và nô dịch nhân loại. Bởi vậy nhân loại đã đứng lên nội dậy mà có được thắng lợi.

Trong dòng thời gian của Dune, Herbert đã mô tả ngắn gọn cách trí thông minh nhân tạo và tất cả các máy tư duy khác đã bị xóa sổ trong một loạt cuộc chiến tàn khốc được gọi là Butlerian Jihad.

Dune là câu chuyện sử thi về Gia tộc Atreides, một gia đình có thân phận hoàng gia đã phải rời bỏ hành tinh quê hương Caladan, sau khi Hoàng đế ban quyền cai trị hành tinh sa mạc Arrakis cho Gia tộc Atreides. Theo đó, công tước Leto (Oscar Isaac) cùng tì thiếp - Jessica (Rebecca Ferguson), và con trai - Paul (Timothee Chalamet) đã phải đến Arrakis. Arrakis là một hành tinh thiếu nước trầm trọng, và điều kiện sống vô cùng khó khăn, tuy nhiên. hành tinh này lại rất giàu một nguồn tài nguyên quý giá được gọi là "spice" (tạm dịch là "hương dược") - thứ vật chất huyền bí và quyền lực bậc nhất, đem lại năng lực và sức mạnh trí tuệ cho người sử dụng. Thông qua việc trồng trọt và thu hoạch "hương dược", Công tước Leto hy vọng sẽ tích lũy được sự giàu có và tài nguyên để làm cho hành tinh Arrakis trở nên thịnh vượng hơn và có điều kiện sống tốt hơn đối với những cư dân của hành tinh.

Trong tiểu thuyết gốc giải thích rằng cuộc chiến bắt đầu bởi vì sự chia rẽ ý thức hệ giữa hai phe nhân loại - một phe phụ thuộc vào máy móc tư duy cho hầu hết các khía cạnh của cuộc sống, và một phe tin rằng làm như vậy sẽ có hại cho loài người.

Nhóm thứ hai cuối cùng đã chiến thắng, dẫn đến việc phá hủy tất cả các máy tư duy và sau đó tập trung vào trí thông minh duy nhất của con người. Đồng thời những loại máy tính có khả năng hạn chế và không thể tư duy vẫn được phép sử dụng. Di sản xóa bỏ sự phụ thuộc vào công nghệ này có lẽ được một trong những khác biệt và thú vị nhất của Dune.

Một trong những cuốn sách tiền truyện của con trai Herbert: Cuộc Thập tự chinh Máy móc, kể về quá khứ nơi máy tính tiếp quản các hành tinh ban đầu do loài người định cư. Cuộc nổi dậy lật đổ nền văn minh máy tính / điều khiển học / người máy được gọi là Butlerian Jihad (một trong những trận chiến cuối cùng liên quan đến việc thủy tinh hóa và khử trùng Trái Đất). Sau khi nhân loại chiến thằng, tất cả các máy tính, robot, trí tuệ nhân tạo đều bị phá hủy, và việc sở hữu máy tính, hoặc thậm chí máy móc hoạt động giống như trí óc con người đều bị cấm.